Camarena de la Sierra - Espolón Tato (165 m, 5c, derrigorrez 5b) ~ Eskalatzen

Bide bitxia Javalambre inguruan. Aitzakia polita izan daiteke paraje polit hauek ezagutzeko. Bidea amaituta, herriarentzako ikuspegiak oso politak dira eta bere xarma dauka herria goitik ikusteak.

Plaka eta ezproi etzanetatik igarotzen da bidea. Lehenengo hiru luzeetan, harria kareharri zahar bat da, nahiko lurkara, eta bertan euste lekuren batekin edo besterekin arreta izan behar da. Ondoren, hurrengo luzeetan, harkaitzaren kalitateak hobera egiten du eta kareharri trinkoan bihurtzen da, eta horrekin gehiago gozatzen da. L1 eta L3 luzeetan, harkaitzak ematen duen lehen inpresioa oso ona ez bada ere, harkaitza, lurkara bada ere, lehen begiratuan ematen duena baino hobea da. Jendea pasa ahala, hobera egingo du.

Hori bai, L2an harkaitza oso apurtuta dago eta arreta izan behar da. Nahiz eta jendea pasa horrek ez duela hobera egingo uste dut, baina tarte labur bat besterik ez da. Luzearen gainerakoa oinez egiten da.

Zailtasunak lehenengo eta azken-aurreko luzeetan kontzentratzen dira. Lehenengo luzea plaka bertikal bat da, pitzadura baten laguntzaz igotzen dena. Lehenengo metroak ondo egiten uzten dira, baina bigarren zatian pitzadurak lur gehiago du eta finago ibili behar da. Azken-aurreko plaka oso mantendua da zailtasunean eta zertxobait makurtua kanpo aldera. Gainera, badu pausoren bat estutu beharrekoa.

Bere orientazioagatik, udetan goizez eta neguetan arratsaldez egiteko bide bat da. Oso ondo hornitua.

Iristeko: Camarena de la Sierra herrira hurbildu. Autoa uzteko 3 aukera daude (ikusi mapa).

Lehenengoa Javalambre kaletik sartzea da, "El Olmo" ostatu-jatetxean hasten dena kalea da. Jarraitu kalea bere amaieraraino. Hortxe hasten da San Mateo kalea. Autoa aparkatzeko leku ona da.

Bigarren aukera, Terueletik gatozela, autoa gure ezkerretara geratzen den lehenengo kalean uztea da. Molino kalea da. Kalea lasaia da eta autoa aparkatzeko leku asko ditu.

Hirugarren aukera autoa errepide zaharraren bidegurutzean uztea da. Herritik Teruelerako norabidean irtenda, herriaren irteeratik 600 bat metrora, errepidea bitan banatzen da. Eskuineko jaitsiera errepide zaharreko errepide zati bat da, eta oraindik autoz jaitsi daiteke. Bidegurutzean auto bat edo bi uzteko lekua dago. Aukera hori laburragoa da bidera hurbiltzerakoan, baina itzulera pixka bat luzeagoa egiten du.

Hurbiltzeko: Lehenengo aukera aukeratu badugu, "Mas de Navarrete" bezala seinaleztatutako pista batetik jaitsi behar da (mapako puntu gorriak). Jaitsi errepideraino pistatik eta hortik zubira. Errepide-zatia 350 m ingurukoa da.

Pistan behera, dorre elektriko batetik metro batzuk aurrerago bidezidor bat ateratzen da ezkerrera (puntu arrosak mapan), eta handik minutu pare bat laburtu ahal zaizkio jaitsierari. Pistatik garbiagoa eta erosoagoa da. Bidean behera aurreztutako denbora ez da ezer. Bakoitzak aukera dezala.

Bigarren aukerarekin, errepidetik jaitsi beharko dugu zubira iritsi arte (puntu urdinak mapan). Ia ez dago zirkulaziorik eta azkar jaisten da. Gutxi gorabehera 1 km eta denboraz 15-20 min dira. Hirugarren aukerarekin ere errepidetik zubira jaitsi beharko dugu.

Behin zubian, Teruel aldean, bidezidor bat jaiotzen da. Hasieran, errekastoaren ertzetik doa (2 mugarri zurien ondotik igaroko gara). Gero, bidezidorrak gora egiten du eta hartxingadira iristen da. Bidezidorraren trazari eta mugarriei jarraituz, bidearen oinarrira iritsiko gara (10 bat minutu zubitik). Bide zuzena aurkitzeko behar dugunaren arabera, hurbilketa 2-3 minututan luza daiteke.

(**) Erreferentziaren batean irakurri dut bidea laburtu daitekeela mapan kolore urdin argiz markatutako puntuetatik. Bidezidor arrastoak eta mugarriren bat aurkituko eta jarraitu beharko dugu. Ez egin hori. Tarte urratzailea, arantza ugari dituena eta oso deserosoa. Denbora irabazi baino gehiago, galdu egiten da. Gu hortik sartu ginen eta gaizki ibili ginen.

L1 (25 m, 13 seg., 5b). Plaka bertikal pitzatua. Zuhaixkaraino ondo igotzen da. Gero, sabairaino, pitzaduratik jarraitu behar da, baina tarte horretan lur gehiago du, eta gainera harkaitzak ez du horrenbesteko konfiantzarik ematen. Sabaia gainditu (hobe eskuineko aldetik) eta gainean dagoen plakari ekin. Arroka etzaneko tarteetatik, R1 bilgunera iritsiko gara (ipuru handi batean).

L2 (15 m, 1 seg., 3b). Arrapala lurtar bat oinez igo eta parabolt batekin babestutako zalantzazko arroka duen haitz-irtengune bati eraso. Irtengunea saihesteko aukera egon daiteke, eskuinaldean dagoen arrapala lurtarretik igota.

L3 (25 m, 9 seg., 4b). Arroka zimurtsua duten erresalteak hasieran. Arroka ez da txarra, baina arreta jarri behar da. Gero ezproi txiki bat, bi erresalterekin. Luzearen pasagune gogorra (gradua ematen diona) bigarrenean dago. Gero, oinez igotzen den ezproi etzan batek bilerara iritsiko gara.

L4 (20 m, 3 seg., 3c). Bileraren eskuinaldean dagoen plakatxotik igo. Ondo babestutako erresalte batek jarraitzen dio. Luzearen gainerakoa (erdia) oinez igotzen da ezproi oso etzan batetik.

L5 (20 m, 5 seg., 4c). Harri trinkoz osatutako plaka bertikala, eskuinera pasatzeko pasagune txiki batekin. Gero, ezproi etzan batek eta ezkerretara okertutako plaka batek bilerara eramango gaituzte.

L6 (25 m, 10 seg., 5c). Helduleku onak dituen lehen hormatxo batek plaka bertikal handiaren azpian uzten gaitu. Bide osoko zati giltzarria da. Harri trinkoz osatutako plaka bertikal luzea, denbora guztian apur bat kanpo aldera botatzen duena. Zailtasuna mantendua da eta estutu beharreko pasaguneren bat badu. Bilera plakaren irteeran dago. Jarraitu dezakegu eta 10 metro eskasera dagoen hurrengo bileran bildu.

L6bis (10 m, 0 seg.). Ezproi lurkara eta etzana, oinez igotzen dena.

L7 (25 m, 5 seg., 5a). Erlaitz handi batek banatzen dituen bi plaka handiz osatutako luzea. Lehenengo plaka ondo igotzen da, hanketarako eta eskuetarako helduleku onak dituelako.

Bigarren plakara igotzeko bere sarreran estutu beharreko pasagunetxo bat du. Parabolt batez babestua dago. A0an tranpeatu eta egiteko aukera dago. Gero, lehenengo plakaren antzekoa den plaka batetik igotzen da (agian pixka bat zailagoa). Bilera gailurrean, altzairuzko kable handi bat duen bloke handi batean.

Begiratokira hurbildu besterik ez dugu egin behar ertz motz baina airetiko bati jarraituz. Erraza da.